Duurzaamheid: niet omdat het moet, maar omdat het kan

‘Een aardverschuiving’. ‘Een shock to the system’. Zo duidt Stefan Betting de versoepelingen in de regels voor duurzaamheidsverslaggeving van 26 februari 2025 aan, waarbij Europese MKB-bedrijven grotendeels worden vrijgesteld van rapportageverplichtingen onder CSRD. “Maar deze versoepeling is geen vrijbrief om duurzaamheidsmaatregelen uit te stellen. Eerder is het een kans om duurzaamheid strategisch in te zetten.”

“De versoepeling van de Corporate Sustainability Reporting Directive van 26 februari heeft in Europa geleid tot een tweedeling”, zegt Stefan Betting, oprichter van educatie- en adviesbureau PROFEDA met ruim 30 jaar ervaring in (inter)nationale externe verslaggeving en een expert op het gebied van duurzaamheidsverslaggeving over de versoepelingen, vervat in de zogenoemde Omnibus-regelingen.

“Er zijn twee stromen ontstaan. De eerste stroom bestaat uit beursfondsen en grote rechtspersonen. Voor deze entiteiten verandert er in wezen weinig. Zij blijven onderworpen aan strenge rapportageverplichtingen, met diepgaande controles en hoge verwachtingen van toezichthouders en het publiek. De tweede stroom bestaat uit het midden- en kleinbedrijf, dat nu grotendeels is vrijgesteld van de formele rapportageverplichtingen.”

Toch is het een gevaarlijke misvatting om te denken dat duurzaamheid irrelevant is geworden voor het MKB. “De onderliggende wet- en regelgeving en de aanscherping daarvan gaat gewoon door”, waarschuwt Betting. “De Milieuwet, de Klimaatwet, regels voor verpakkingen, plastic en batterijen: daar moeten ook MKB-bedrijven rekening mee houden. Ook al hoeven ze daar niet meer expliciet over te rapporteren.” Bovendien betekent uitstel van de rapportageregels geen afstel: het is de bedoeling om de reikwijdte van de CSRD de komende jaren uit te breiden, zodat ook MKB-bedrijven er onder vallen. En het is nog steeds zo dat verduurzaming bijdraagt aan je maatschappelijke acceptatie, aan je ‘licence to operate’.

Hoe dan ook is de versoepeling van de CSRD geen vrijbrief voor greenwashing. “Al is er wel een gevaar dat veel bedrijven denken: als ik niet hoef te rapporteren, kan ik toch een mooi (verzonnen) verhaal opschrijven. Ook vrees ik dat de kwaliteit van de informatie die toeleveranciers aan CSRD-plichtige bedrijven aanleveren zal verslechteren. Wat dus de verduurzamingsinspanningen van die grote ondernemingen in de weg kan staan.”

Laaghangend fruit
Betting raadt MKB-bedrijven evenwel aan om vooral door te gaan met verduurzaming. “Ik zou in elk geval het laaghangende fruit pakken, en inspelen op de grootste kansen die verduurzaming biedt. Met andere woorden: duurzaamheid niet als verplichting zien maar als een strategisch bedrijfsinstrument om maatregelen met een grote impact te nemen: om de omzet te verhogen, kosten te verlagen, om financiering tegen een aantrekkelijke rente te kunnen aantrekken of om makkelijker personeel te kunnen vinden.” Niet omdat het moet, maar omdat het kan, zoals Betting zegt.

Vooruitziende ondernemers zullen volgens Betting in de praktijk vaak beginnen met hun CO2-voetafdruk in kaart brengen, iets wat bedrijven met minimaal 100 werknemers toch al verplicht zijn.

De logische vervolgstap is dan om kostenreductie te bewerkstelligen door verdere verduurzaming: “Is het goedkoper om elektrisch te rijden of zonnepanelen te plaatsen? Zo ja, gewoon doen natuurlijk, afgezien van de maatschappelijke verantwoordelijkheid.” Daarnaast is het slim om klimaatrisico’s te inventariseren. “Hoe groot is de kans op wateroverlast? Als je dit niet weet, gaat de verzekeraar je meer premie laten betalen.”

Ten derde is het ook wel zo verstandig om de impact van de toeleveringsketen te inventariseren: “Als ik staal importeer uit China, wordt daar in Europa een opslag op gelegd via de CO2-taks via CBAM.”

Voor bepaalde bedrijven kan certificering meerwaarde bieden. “Je kunt een B Corp worden. Dat is een kleine investering, waarmee je je kunt onderscheiden van concurrenten doordat je zo kunt laten zien dat je goed bezig bent en het beste met mens en milieu voor hebt.” Grotere MKB-bedrijven kunnen de VSME-standaarden gebruiken, de Vrijwillige Standaarden voor MKB-Entiteiten. Deze zijn speciaal ontwikkeld voor het midden- en kleinbedrijf als efficiënte manier om aan informatieverzoeken van grote, CSRD-plichtige klanten te voldoen: “Zonder VSME moet een toeleverancier op verzoek specifieke informatie bij allerlei bedrijven aanleveren. Met VSME is hij in één keer klaar, dat scheelt tijd en geld.”

Ook voor accountantskantoren betekent de versoepeling van de duurzaamheidseisen een verschuiving. “Ze hoeven veel minder te kijken of een bedrijf aan allerlei formele vereisten voldoet. Dat betekent dus minder werk voor de controlerende accountants van de kantoren. Maar nu ze zich niet meer zo sterk hoeven te richten op compliance, kunnen zij beter waarde toevoegen met strategisch advies. Niet door een rapportcijfer toe te kennen, maar door ondernemingen te helpen om duurzaamheid strategisch in te zetten. Bij de waardebepaling van een onderneming die te koop wordt aangeboden bijvoorbeeld: dan worden ESG-risico’s niet weggelaten, maar spelen ze juist een belangrijke rol.”

Drie trainingen
Om accountants, CFO’s en andere financiële professionals verder op weg te helpen in dit veranderde duurzaamheidslandschap, biedt Betting drie verschillende trainingen aan.

In zijn online training ‘Omnibus 1 en 2: Duurzaamheidsverslaggeving anno nu‘ legt hij in ongeveer twee uur uit wat de meest recente wijzigingen zijn in de CSRD en de daarvan afgeleide European Sustainability Reporting Standards (ESRS) en de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD).

De training is verdeeld in twee complementaire delen. “In het eerste deel van de training bespreek ik de gevolgen van de Omnibus-richtlijn voor het MKB: wanneer welke aanpassingen worden verwacht, welke vrijstellingen van toepassing zijn en welke deadlines je absoluut in je agenda moet zetten. Dat is het compliance-deel, daar ontkom ik niet aan” legt Betting uit. Het tweede deel is de kers op de taart, juist gericht op de strategische mogelijkheden. “Dan zoom ik in op ESG-gerelateerde wet- en regelgeving die níét onder de rapportageverplichtingen valt, maar wél actueel en relevant is.”

Concreet komt er een breed scala aan onderwerpen aan bod, waaronder de VSME, de eerste set vrijwillige duurzaamheidsstandaarden. Betting licht toe waarom bedrijven daar wel of juist geen gebruik van zouden maken. Daarnaast behandelt hij het genoemde ‘laaghangende fruit’ – het meten van je CO₂-voetafdruk, het opstellen en uitvoeren van CO2-reductieplannen en hoe je via duurzaamheid SDG-doelstellingen kunt nastreven en je voordeel kunt doen met een SBTi-, EcoVadis of BCorp-certificering.

Praktische hulpmiddelen krijgen ook aandacht. “Zo zijn er softwarepakketten die een complete ondersteuning bieden aan bedrijven die aan de VSME-standaarden willen voldoen, tegen aanzienlijk lagere kosten dan de software die nodig is voor volledige CSRD-compliance. Ik heb al twee demo’s gezien van softwareaanbieders die VSME ready zijn en dat ziet er veelbelovend uit.”

Voor wie dieper wil duiken in de VSME biedt Betting een vervolgopleiding aan, ‘VSME Essentials | Duurzaamheid voor het MKB‘. “Hierin gaan we dieper in op zowel de basic als de comprehensive modules van de VSME-standaard. We behandelen praktijkcasussen, bespreken best practices. Ook geef ik demonstraties van tools die écht werken — ook voor kleinere bedrijven.”

Naast deze trainingen voor het brede publiek van financials heeft Betting nog een speciale training ontwikkeld: Duurzaamheid en ESG voor commissarissen en toezichthouders. “Elk bedrijf, groot of klein, wordt inmiddels direct of indirect geconfronteerd met ESG- en duurzaamheidsvraagstukken. Commissarissen en toezichthouders hebben niet alleen een rol in risk en compliance, maar ook in strategie en bestuur. Dan is het van groot belang om goed te begrijpen hoe ESG zich ontwikkelt en hoe de verschillende onderdelen met elkaar samenhangen”, zegt hij. Betting geeft deze training samen met de ervaren commissaris en docent Antje Kuilboer-Noorman. “Ik kan iedere toezichthouder die zijn rol serieus neemt deze training aanraden.”

Maak kennis met Stefan Betting
“De drie E’s – Educatie, Emotie en Entertainment – staan centraal in al mijn trainingen. Als alle drie de E’s zijn ingevuld, ben ik pas tevreden.”
Drs. Stefan N. Betting RA is docent in hart en nieren. Stefan heeft ruim 20 jaar ervaring in het verzorgen van trainingen en onderwijs op het gebied van (inter)nationale externe verslaggeving, waaronder Dutch GAAP, IFRS en US GAAP. Zijn specialisaties omvatten Integrated Reporting en duurzaamheidsverslaggeving.
Met meer dan 200 trainingen per jaar sinds 2000, deelt Stefan zijn kennis bij diverse gerenommeerde organisaties, zoals Alex van Groningen, Sijthoff Accountants Academy, de IIA en de VRC. Hij is sinds 2000 verbonden aan Nyenrode Business Universiteit, waar hij lid is van een kerngroep, docent en examinator. Ontdek zijn expertise en cursussen.